VRIJZINNIG

Wat is een eigentijdse definitie van vrijzinnig? En hoe relevant is die vrijzinnigheid dan?

Bij de Remonstranten is de definitie een reclameboodschap: ‘Geloof begint bij jou‘. Het gaat om je eigen ervaring. Elk spreken over God is daarom voorlopig. Wel wortelen de Remonstranten hun geloof volgens hun site in het Evangelie van Jezus Christus en diens kernboodschap: ‘Heb God en je naaste lief’. Vrijzinnigheid begint hier bij jezelf, om God – mèt voorlopige beeldvorming – en je naaste lief te hebben.

Onlangs verscheen ‘Liberaal christendom: Ervaren, doen, denken‘. Naar Engels voorbeeld vervingen de auteurs ‘vrijzinnig’ door ‘liberaal’. De ondertitel biedt een definitie van vrijzinnigheid. ‘Ervaren’ staat opvallend voorop, met ‘denken’ als derde element. Opvallend, want vrijzinnigen waren altijd goede denkers, juist omdat ze wetenschap, als motor van de modernisering, serieus namen. Maar hier lijkt ervaren belangrijker dan denken.

Beide definities zijn eigentijds. Ze weerspiegelen wat na de modernisering kwam, het postmodernisme. Dat noemt alle kennis die als waar verkocht wordt subjectief. Geloof dat begint bij eigen ervaring is dus duidelijk postmodern, net als het voorlopige godsbeeld. Deze vrijzinnigheid sluit prima aan bij de eigentijdse individualisering.

Maar hoe geef je vorm aan dit type levensbeschouwing? Vergelijk vrijzinnigen met de al even individualiserende evangelischen. Die slagen erin subjectieve ervaring een organisatiekader mee te geven. Vrijzinnigen houden niet van het exclusieve en light-orthodoxe van de evangelischen. Maar hoe bind je subjectieve zingevers, die je vrij laat, rond een voorlopige boodschap?

Misschien door een iets andere invulling van vrijzinnigheid. Het met ernst gespeelde zingevingspel voedt mijn eigentijdse vrijzinnigheid. Spel biedt ruimte aan verscheidenheid. De ernst voorkomt dat je uiteindelijk met lege handen staat. Wat mij betreft is een vrijzinnige geloofsgemeenschap een dogma- en machtsvrije zone waar mensen met elkaar hun serieuze zingevingspel spelen.

Zo’n houding zou best relevant kunnen zijn voor onze wereld in crisis.

119-120216

NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

2 gedachten over “VRIJZINNIG

  1. Vanuit de buitenkant de binnenkant ontdekken door mijn schaduw te omarmen. Mijn schaduw draag ik in mijn rugzak die ik niet zie maar wel voel, om te beseffen dat deze van belang is om te groeien. Niet alleen mijn pelgrimage naar Santiago, Assisi-Rome en de Walk of Wisdom, maar ook de belangstelling voor de franciscaanse (vrede, verbondenheid, barmhartigheid en eenvoud)-/benedictijnse (luisteren) en ignatiaanse spiritualiteiten (zelfreflectie) heeft mij geholpen om met eigen regels mijn weg zonder einde te vervolgen. In verbeelding is mijn weg een spiraal die steeds verder groeit.

  2. Ik volg de spiraal van Jan Veltman. Ik hanteer de trits ‘denken, doen, ervaren’ als een doorgaand proces maar begin wel – anders dan liberaal christendom – bij denken, dat iets concreet maakt in doen, waarop dan de ervaring volgt, die vervolgens wordt overdacht, waarop dan ….. enz. Maar bij dat overdenken heb je wel een soort van toets nodig. Die zal voor de christen best wel in het evangelie liggen, maar om daaraan/daarvan te leren heb je elkaar nodig. In je eentje verpieter je. Dan komt ‘gezag’ ook om de hoek kijken. Maar als dat opleggend wordt, verdwijnt de inspiratie en/of de creativiteit, voorstellingsvermogen van het individu. En is er geen sprake meer van spel, dan verdroogt leven.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.