Beste André,
Ik ben bang dat reanimeren niet meer succesvol zal zijn. Het zijn nog maar kleine initiatieven her en der die een andere taal willen zoeken. en met enige creativiteit aan de gang gaan. De grootste valkuil is volgens mij aan de ene kant de overvloed aan lichtvoetige, al te lichtvoetige spiritualiteit die overal rondwaart en aan de andere kant de neiging tot houvast of zekerheid die vormen van fundamentalistisch geloven lijken te bieden in een verwarrende samenleving. Vrijzinnigheid die echt open wil experimenteren heeft de tijd niet mee, denk ik.
Daar staat tegenover dat alle begin klein en ogenschijnlijk is, en dat zelfs de zgn. grote godsdienststichters eigenlijk helemaal niet zomaar aan het ‘stichten’ van een grote gemeenschap gedacht hebben.
Van harte eens!
Één vraagje: Kan het religiespel niet ook van ‘rechts’ naar ‘links’ verhuizen in gevallen dat het spel dodelijke ernst is geworden en/of over Waarheid gaat.
Voetbal was oorlog geworden (Rinus Michels), maar was religie dat niet al veel en veel langer?
Wat zouden de eisen kunnen/moeten zijn voor een rechtsbreinig religiespel?
Religie als schoonheid, of als compassie, of als vrijheid, als De Gulden Regel, of een combinatie van dit alles en mogelijk van nog meer?
In je academische stukken betoog je dat religie altijd ten offer valt aan macht, mede vanwege het apodictische karakter, immers God kan niet tegengesproken worden en wat God zegt is een conversation stopper (Richard Rorty).
Moeten wij dan niet accepteren dat alles religiespel is? Dus dat niets het uiteindelijk is?
Immers, zingeving kan in alles gevonden worden, zowel in geld als in goden en alles daartussenin. Een onderscheid tussen een functionele en een inhoudelijke definitie van religie helpt mijns inziens niet om dit probleem op te lossen.
Protestantisme en ook de vrijzinnige vleugel zitten in het linksbreinige kamp, dat van wetten, orde en ponskaarten, al hebben we die laatste niet meer. Alle scholastiek, dogmatisme en fundamentalisme zitten daar. Het is geen specifiek kenmerk van westerse religie of christendom. Het boeddhisme lijdt er ook aan en niet zo’n beetje.
Je suggereert dat we eerst de verhouding tussen links en rechts moeten herstellen, Rechts de Meester en Links zijn Gezant en dan een ander religiespel spelen.
Maar kunnen we niet beter gewoon maar beginnen met rechtsbreinige invulling (zie hiervoor), heel alert zijn en dan zien hoe het gaat? Is het religiespel daar niet juist heel geschikt voor?
Dank hiervoor – ik kan er helemaal mee instemmen! Natuurlijk, ik waardeer aspecten van het rationele denken: ontmythologisering, de historisch-kritische deconstructie van de bijbel, de problematisering van macht, etc. – het heeft het christendom tot een meer ‘zwakke’ (Vattimo) vorm van religiositeit gemaakt die haar goed geeft gedaan. Maar inderdaad is er daardoor veel verloren gegaan, zeker onder vrijzinnigen, waar rationalisering ook erg gepaard ging met intellectualisme, ‘disembodiment’, het verwijderen van ritualiteit, etc.
Ik leg mijn studenten altijd uit dat de religiewetenschappen een heel aantal ‘turns’ of wendingen gezien heeft, die haar wat eenzijdige (want door protestantisme geïnformeerde) beeld van religie bijgesteld heeft: de ‘material’, ‘sensational’, ‘spatical’, ‘somatic’, en ‘practical’ wendingen. En eigenlijk kun je zeggen dat het protestantisme, ook het vrijzinnige protestantisme, deze wendingen ook meemaakt op dit moment en dat er weer aandacht komt voor materialiteit, zintuigelijkheid, lichamelijkheid, ruimtelijkheid en ritualiteit. Ik tref dit met name aan onder mijn jongere studenten, die wel een beetje stuklopen op een al te gerationaliseerde vrijzinnigheid.
Zelf werk ik op dit moment hard aan een theology through design methode (ontwerpende theologie), die begrepen kan worden als een poging om creativiteit en het ‘maak-proces’ weer terug te krijgen in de vrijzinnigheid.
N.a.v. André’s column over de valkuil van de vrijzinnigen: Inderdaad, daar ben ik het mee eens! Door de linkerhelft prioriteit te geven, mis je de spiritualiteit!
Zoals je weet ben ik opgevoed in de joodse wortels van het Christendom. Zowel de linker- als de rechterhelft komen aan bod! De verborgen lagen van de bijbel worden uitgediept en uitgedaagd, en we leren leven als bevrijde slaven. Denk ook aan Emanuel Levinas: “het gelaat van de Ander”. “Hoe goed we iemand ook denken te kennen, de Ander blijkt altijd oneindig meer, anders en verschillend dan het beeld of het portret dat we van hem of haar hebben gevormd.”
Moeilijk om het te verwoorden. Van arrogantie (soms de kwaal van het betere weten) kan geen sprake zijn, want dan verlaag je jezelf juist! Elkaar bevragen is een betere manier!
Dit past ook in het joodse denken dat in principe Politiek-Juridisch en op Ethiek is gebaseerd. Helaas zien we in de Midden Oosten-politiek van dit moment daar niet veel van! We blijven hopen op betere tijden!
Mooie column ! Zo “invoelbaar “ en herkenbaar ook.
Linksom of rechtsom
Al of niet na een brainstorm
Misschien middenweg
Beste André,
Ik ben bang dat reanimeren niet meer succesvol zal zijn. Het zijn nog maar kleine initiatieven her en der die een andere taal willen zoeken. en met enige creativiteit aan de gang gaan. De grootste valkuil is volgens mij aan de ene kant de overvloed aan lichtvoetige, al te lichtvoetige spiritualiteit die overal rondwaart en aan de andere kant de neiging tot houvast of zekerheid die vormen van fundamentalistisch geloven lijken te bieden in een verwarrende samenleving. Vrijzinnigheid die echt open wil experimenteren heeft de tijd niet mee, denk ik.
Daar staat tegenover dat alle begin klein en ogenschijnlijk is, en dat zelfs de zgn. grote godsdienststichters eigenlijk helemaal niet zomaar aan het ‘stichten’ van een grote gemeenschap gedacht hebben.
Dag André,
Van harte eens!
Één vraagje: Kan het religiespel niet ook van ‘rechts’ naar ‘links’ verhuizen in gevallen dat het spel dodelijke ernst is geworden en/of over Waarheid gaat.
Voetbal was oorlog geworden (Rinus Michels), maar was religie dat niet al veel en veel langer?
Wat zouden de eisen kunnen/moeten zijn voor een rechtsbreinig religiespel?
Religie als schoonheid, of als compassie, of als vrijheid, als De Gulden Regel, of een combinatie van dit alles en mogelijk van nog meer?
In je academische stukken betoog je dat religie altijd ten offer valt aan macht, mede vanwege het apodictische karakter, immers God kan niet tegengesproken worden en wat God zegt is een conversation stopper (Richard Rorty).
Moeten wij dan niet accepteren dat alles religiespel is? Dus dat niets het uiteindelijk is?
Immers, zingeving kan in alles gevonden worden, zowel in geld als in goden en alles daartussenin. Een onderscheid tussen een functionele en een inhoudelijke definitie van religie helpt mijns inziens niet om dit probleem op te lossen.
Protestantisme en ook de vrijzinnige vleugel zitten in het linksbreinige kamp, dat van wetten, orde en ponskaarten, al hebben we die laatste niet meer. Alle scholastiek, dogmatisme en fundamentalisme zitten daar. Het is geen specifiek kenmerk van westerse religie of christendom. Het boeddhisme lijdt er ook aan en niet zo’n beetje.
Je suggereert dat we eerst de verhouding tussen links en rechts moeten herstellen, Rechts de Meester en Links zijn Gezant en dan een ander religiespel spelen.
Maar kunnen we niet beter gewoon maar beginnen met rechtsbreinige invulling (zie hiervoor), heel alert zijn en dan zien hoe het gaat? Is het religiespel daar niet juist heel geschikt voor?
Groet,
Jan Willem van Ee
Vrij en zinnig
links rechts
op de plaats rust
zinnige wonderen
hersenspinsels
mystieke ervaring
ontgoogcheling?
extase
macht uit onmacht?
vrijzinnig feest
links in meditatie met rechts
handgeklap en dans
advent voor beide helften
gaudete
omkeer en jubel
zweven op de wolk
zag de Ene dat het goed was?
verheugt u
in een kribbe
Paul Letterie sr
Dank hiervoor – ik kan er helemaal mee instemmen! Natuurlijk, ik waardeer aspecten van het rationele denken: ontmythologisering, de historisch-kritische deconstructie van de bijbel, de problematisering van macht, etc. – het heeft het christendom tot een meer ‘zwakke’ (Vattimo) vorm van religiositeit gemaakt die haar goed geeft gedaan. Maar inderdaad is er daardoor veel verloren gegaan, zeker onder vrijzinnigen, waar rationalisering ook erg gepaard ging met intellectualisme, ‘disembodiment’, het verwijderen van ritualiteit, etc.
Ik leg mijn studenten altijd uit dat de religiewetenschappen een heel aantal ‘turns’ of wendingen gezien heeft, die haar wat eenzijdige (want door protestantisme geïnformeerde) beeld van religie bijgesteld heeft: de ‘material’, ‘sensational’, ‘spatical’, ‘somatic’, en ‘practical’ wendingen. En eigenlijk kun je zeggen dat het protestantisme, ook het vrijzinnige protestantisme, deze wendingen ook meemaakt op dit moment en dat er weer aandacht komt voor materialiteit, zintuigelijkheid, lichamelijkheid, ruimtelijkheid en ritualiteit. Ik tref dit met name aan onder mijn jongere studenten, die wel een beetje stuklopen op een al te gerationaliseerde vrijzinnigheid.
Zelf werk ik op dit moment hard aan een theology through design methode (ontwerpende theologie), die begrepen kan worden als een poging om creativiteit en het ‘maak-proces’ weer terug te krijgen in de vrijzinnigheid.
N.a.v. André’s column over de valkuil van de vrijzinnigen: Inderdaad, daar ben ik het mee eens! Door de linkerhelft prioriteit te geven, mis je de spiritualiteit!
Zoals je weet ben ik opgevoed in de joodse wortels van het Christendom. Zowel de linker- als de rechterhelft komen aan bod! De verborgen lagen van de bijbel worden uitgediept en uitgedaagd, en we leren leven als bevrijde slaven. Denk ook aan Emanuel Levinas: “het gelaat van de Ander”. “Hoe goed we iemand ook denken te kennen, de Ander blijkt altijd oneindig meer, anders en verschillend dan het beeld of het portret dat we van hem of haar hebben gevormd.”
Moeilijk om het te verwoorden. Van arrogantie (soms de kwaal van het betere weten) kan geen sprake zijn, want dan verlaag je jezelf juist! Elkaar bevragen is een betere manier!
Dit past ook in het joodse denken dat in principe Politiek-Juridisch en op Ethiek is gebaseerd. Helaas zien we in de Midden Oosten-politiek van dit moment daar niet veel van! We blijven hopen op betere tijden!