Juist vandaag een rouwdienst meegemaakt van een overleden persoon die van onder tot boven vol tattoos zat, zelf tattooeerde, dronk en gebruikte, het leven wilde vieren en als macho man ook een reeks kinderen in de wereld zette, een beetje in de contramine t.o.v. de heersende norm. In mijn ogen nogal onverantwoordelijk.
En toch werd dwars door dat alles heen – het kritische aspect niet weggelaten – zijn vrolijkheid, speelsheid, creativiteit, enthousiasme en kinderliefde door velen uit zijn kring geprezen. Zelfs zijn lichaam werd opgebaard met alle macho utensiliën eromheen en er werd keiharde rockmuziek gedraaid. Hij had dat gewenst, de heersende norm in de maatschappij uitdagen, op de hak nemen…
Mijn conclusie: als zoiets geheel anders wordt gepland dan ik zou wensen en denken, maar juist in zijn andersheid de meeste aanwezigen aanspreekt, zie je goed het spelkarakter en tevens de enorme variatie in mogelijkheden van rouwen en gedenken. Ik vond het nogal pittig en daarom juist waardevol, een uitdaging om weer eens te zien dat onze samenleving heel divers is.
Voor gestorvenen gedenkende leken, hierbij enige toelichting op de Spelregels.
Allerzielen (aangenomen, dat mensen een ziel hebben) is niet alleen buitenwerk en grote schoonmaak rond een eventueel graf, maar ook b.v. een kaarsje bij de foto of urn.
Maar wat doe je met Allerhéiligen, 1 november? De (Rooms) Katholieken verwachten enige levenshulp van de Heiligen (al of niet goedgekeurd door Rome). Naast deze collectieve gedachtenis worden Heiligen ook nog gedacht op hun sterfdag. Dat is in kerkelijk jargon hun ‘geboortedag ten eeuwigen leven’.
Protestanten doen met dat ‘spel’ zuinig mee: in sommige kerken is daarom Bonhoeffer of Buskes c.s. op de gedenktafel op hun sterfdag of 1 november te zien (vaak een pagina in een opengeslagen gedenkboek).
Als linkse protestant maak ik geen onderscheid tussen heilige en andere zielen. Daarom maakte ik er in mijn liturgieboeken voor begin én eind november ruimte voor ‘Alleheiligezielen’.
Het is nooit gelukt op 1-2 november ‘roomsen’ en ‘protestanten’ samen hun doden te laten gedenken. De protestantse liturgen in de PKN houden hardnekkig vast aan de Lutherse ‘Totensontag’ (zondag voor de eerste Advent). Sommige hele echte protestanten doen dat nog steeds op oudejaarsavond in de door weinigen bezochte kerkdienst. Onderscheid moet er zijn!
De herdenking van de dit jaar overleden dak- en thuislozen in Utrecht bijgewoond, uitgaande van het Straatpastoraat. Rondom de levensboom in de tuin van het Catharijneconvent, met zo’n 100 mensen. We noemden 50 namen, brandden voor elk een kaarsje en zongen zonder begeleiding lied 730 van een blaadje: “Heer, herinner u de namen…”. Zo speelden we een beetje voor het Aangezicht van de Allerhoogste. Wat we doen op Allerheiligen? Tot onze bestemming komen, voordat óns einde er is.
Corry Hoekstra
lente komt heus wel
winterse kou verdreven
eerst prachtige herfst
Juist vandaag een rouwdienst meegemaakt van een overleden persoon die van onder tot boven vol tattoos zat, zelf tattooeerde, dronk en gebruikte, het leven wilde vieren en als macho man ook een reeks kinderen in de wereld zette, een beetje in de contramine t.o.v. de heersende norm. In mijn ogen nogal onverantwoordelijk.
En toch werd dwars door dat alles heen – het kritische aspect niet weggelaten – zijn vrolijkheid, speelsheid, creativiteit, enthousiasme en kinderliefde door velen uit zijn kring geprezen. Zelfs zijn lichaam werd opgebaard met alle macho utensiliën eromheen en er werd keiharde rockmuziek gedraaid. Hij had dat gewenst, de heersende norm in de maatschappij uitdagen, op de hak nemen…
Mijn conclusie: als zoiets geheel anders wordt gepland dan ik zou wensen en denken, maar juist in zijn andersheid de meeste aanwezigen aanspreekt, zie je goed het spelkarakter en tevens de enorme variatie in mogelijkheden van rouwen en gedenken. Ik vond het nogal pittig en daarom juist waardevol, een uitdaging om weer eens te zien dat onze samenleving heel divers is.
aller aller heiligen en zielen
speels gedenken
dragers van een baar
getoond in paarden
getrokken koets
alles wit
bevorderd tot heerlijkheid
in steen gebeiteld
vlinders boven kist
gehuil gebrul profetes
swingend ter aarde besteld
snarenspel in mist
spelenderwijs onthechten
barende stilte getuigt
schaduw schrikt
anno 1945
duitse soldaat
weent boven mijn wieg
was daar hij niet wilde
dagen toevoegen aan leven
leven toevoegen aan dagen?
een bloemenzee
Paul Letterie sr
Goede André,
Voor gestorvenen gedenkende leken, hierbij enige toelichting op de Spelregels.
Allerzielen (aangenomen, dat mensen een ziel hebben) is niet alleen buitenwerk en grote schoonmaak rond een eventueel graf, maar ook b.v. een kaarsje bij de foto of urn.
Maar wat doe je met Allerhéiligen, 1 november? De (Rooms) Katholieken verwachten enige levenshulp van de Heiligen (al of niet goedgekeurd door Rome). Naast deze collectieve gedachtenis worden Heiligen ook nog gedacht op hun sterfdag. Dat is in kerkelijk jargon hun ‘geboortedag ten eeuwigen leven’.
Protestanten doen met dat ‘spel’ zuinig mee: in sommige kerken is daarom Bonhoeffer of Buskes c.s. op de gedenktafel op hun sterfdag of 1 november te zien (vaak een pagina in een opengeslagen gedenkboek).
Als linkse protestant maak ik geen onderscheid tussen heilige en andere zielen. Daarom maakte ik er in mijn liturgieboeken voor begin én eind november ruimte voor ‘Alleheiligezielen’.
Het is nooit gelukt op 1-2 november ‘roomsen’ en ‘protestanten’ samen hun doden te laten gedenken. De protestantse liturgen in de PKN houden hardnekkig vast aan de Lutherse ‘Totensontag’ (zondag voor de eerste Advent). Sommige hele echte protestanten doen dat nog steeds op oudejaarsavond in de door weinigen bezochte kerkdienst. Onderscheid moet er zijn!
Jan de Jongh
De herdenking van de dit jaar overleden dak- en thuislozen in Utrecht bijgewoond, uitgaande van het Straatpastoraat. Rondom de levensboom in de tuin van het Catharijneconvent, met zo’n 100 mensen. We noemden 50 namen, brandden voor elk een kaarsje en zongen zonder begeleiding lied 730 van een blaadje: “Heer, herinner u de namen…”. Zo speelden we een beetje voor het Aangezicht van de Allerhoogste. Wat we doen op Allerheiligen? Tot onze bestemming komen, voordat óns einde er is.
Corry Hoekstra