bestaanbaar dus
grappige onzin of toch zin?
een oogje dicht knijpen om vroeger
zieners blind hoorders doof
sla d’ogen naar boven
of met een oog
in gebroken werkelijkheid
kijken voor verzamelde ego’s
welluidende klanken
op de vleugel
witte zwarte toetsen
vriend kijkt in de leegte en hoort
klanken verblijden
in gebroken werkelijkheid
een huilende ziel
knapt op!
Je hebt Keizer dezer dagen in Trouw gezien: De schijnbare wereld is de enige wereld. Hij redeneert vanuit de zintuigelijke waarneming van ‘de werkelijkheid’, die door de bouw van de organen van verschillende dieren totaal verschillend moet zijn. Hoe weet je dat een vogeltje, of je buurman, dat wat jij groen noemt ook als groen ziet? Blinden nemen de ‘werkelijkheid’ ook anders waar dan zienden.
Herinnering: toen ik tijdens het einde van de oorlog een tijdlang niets kon zien en ik na maanden voor het eerst het ziekenhuis verliet, was de herinnering van hoe de wereld er uit hoorde te zien drastisch voor mij veranderd, namelijk vervormd.
Mijn hele theologische leven hing op mijn prikbord: Analogia Entis? Vrij vertaald: Zijn er overeenkomstige manieren van zijn? Met andere woorden: hoe communiceren god en ik met elkaar? Want de theologie hanteert nog steeds het idee van een natuur en een bovennatuur, als twee manieren van zijn. Daarom schold Barth als transcendente theoloog (God de ‘Ganz Andere’) op de mystiek, die immers letterlijk onuitsprekelijke ervaringen claimt. In de middeleeuwse theologie (Thomas) speelt dit probleem al: hoe kun je met ‘god’ communiceren? Antwoord: doordat het Woord vlees is geworden, Johannes 1.
In mijn huidige zoektocht naar Jezus-echt, zie mijn maandelijkse kolommen, zou wel eens mijn conclusie kunnen zijn dat de ‘vergoddelijking’ van Jezus in de kerkleer met twee naturen, vanaf de derde eeuw, eigenlijk een oplossing was voor het probleem van de mogelijke communicatie met wie wij ‘god’ noemen, dus van de analogia in het mens zijn én tegelijk god zijn van Jezus. Dit zou dan niet toegeschreven moeten worden aan de klassieke oudheid met zijn godengeslachten.
Het aardige is dat ik in de bewerking van Underhills Mystiek dezelfde redenering tegenkwam als die van Keizer. Ik werk het uit. In de transcendente theologie (Barth) is eigenlijk contact met ‘god’ onmogelijk. Evelyn Underhill beschrijft de mystiek als een andere ervaring van de éne werkelijkheid, een ander waarnemingsgebied, en noemt dat met een hoofdletter: Werkelijkheid. Mystiek is het vermogen de (W)werkelijk andere waar te nemen. Dat is een mogelijkheid voor iedereen: de kwestie van de democratisering van de Mystiek (Sölle) is daardoor een zaak van kunnen waarnemen. Ik omarm de bewerking die Jean-Jacques Suurmond van Evelyn Underhills boek gaf, met de vele zeer vindingrijke voetnoten naar het moderne denken, niet blindelings.
Ik vind het bovenstaande wel een denkbaar antwoord op het door theologen weggemoffelde probleem van de Analogia Entis.
Het kan niet waar zijn
Wel met creativiteit
Spelen zonder grens
geinig
bestaanbaar dus
grappige onzin of toch zin?
een oogje dicht knijpen om vroeger
zieners blind hoorders doof
sla d’ogen naar boven
of met een oog
in gebroken werkelijkheid
kijken voor verzamelde ego’s
welluidende klanken
op de vleugel
witte zwarte toetsen
vriend kijkt in de leegte en hoort
klanken verblijden
in gebroken werkelijkheid
een huilende ziel
knapt op!
eind goed al goed
Goede André/as,
Je hebt Keizer dezer dagen in Trouw gezien: De schijnbare wereld is de enige wereld. Hij redeneert vanuit de zintuigelijke waarneming van ‘de werkelijkheid’, die door de bouw van de organen van verschillende dieren totaal verschillend moet zijn. Hoe weet je dat een vogeltje, of je buurman, dat wat jij groen noemt ook als groen ziet? Blinden nemen de ‘werkelijkheid’ ook anders waar dan zienden.
Herinnering: toen ik tijdens het einde van de oorlog een tijdlang niets kon zien en ik na maanden voor het eerst het ziekenhuis verliet, was de herinnering van hoe de wereld er uit hoorde te zien drastisch voor mij veranderd, namelijk vervormd.
Mijn hele theologische leven hing op mijn prikbord: Analogia Entis? Vrij vertaald: Zijn er overeenkomstige manieren van zijn? Met andere woorden: hoe communiceren god en ik met elkaar? Want de theologie hanteert nog steeds het idee van een natuur en een bovennatuur, als twee manieren van zijn. Daarom schold Barth als transcendente theoloog (God de ‘Ganz Andere’) op de mystiek, die immers letterlijk onuitsprekelijke ervaringen claimt. In de middeleeuwse theologie (Thomas) speelt dit probleem al: hoe kun je met ‘god’ communiceren? Antwoord: doordat het Woord vlees is geworden, Johannes 1.
In mijn huidige zoektocht naar Jezus-echt, zie mijn maandelijkse kolommen, zou wel eens mijn conclusie kunnen zijn dat de ‘vergoddelijking’ van Jezus in de kerkleer met twee naturen, vanaf de derde eeuw, eigenlijk een oplossing was voor het probleem van de mogelijke communicatie met wie wij ‘god’ noemen, dus van de analogia in het mens zijn én tegelijk god zijn van Jezus. Dit zou dan niet toegeschreven moeten worden aan de klassieke oudheid met zijn godengeslachten.
Het aardige is dat ik in de bewerking van Underhills Mystiek dezelfde redenering tegenkwam als die van Keizer. Ik werk het uit. In de transcendente theologie (Barth) is eigenlijk contact met ‘god’ onmogelijk. Evelyn Underhill beschrijft de mystiek als een andere ervaring van de éne werkelijkheid, een ander waarnemingsgebied, en noemt dat met een hoofdletter: Werkelijkheid. Mystiek is het vermogen de (W)werkelijk andere waar te nemen. Dat is een mogelijkheid voor iedereen: de kwestie van de democratisering van de Mystiek (Sölle) is daardoor een zaak van kunnen waarnemen. Ik omarm de bewerking die Jean-Jacques Suurmond van Evelyn Underhills boek gaf, met de vele zeer vindingrijke voetnoten naar het moderne denken, niet blindelings.
Ik vind het bovenstaande wel een denkbaar antwoord op het door theologen weggemoffelde probleem van de Analogia Entis.