VERKETTEREN

Wat voor omstandigheden bepalen of religies vreedzaam samenleven dan wel elkaar verketteren?

Dat is de vraag die zich opdrong tijdens een vakantie in Andalusië. Wie zich met de toeristenstroom mee laat voeren langs de bouwwerken die van het verleden getuigen, komt zowel exclusiviteit als inclusiviteit tegen.

Op de treinreis heen en terug brachten we ook enkele dagen in Parijs door, voor èn na 13.11. Dan versterken geschiedenis en actualiteit elkaar oorverdovend.

Een echt antwoord op die vraag hierboven heb ik niet. Was ik maar een maatschappelijk ingenieur die de samenleving zo construeren kan dat vrede en welzijn ons deel zijn. Maar ik kom niet verder dan verzuchten dat het een complexe zaak is. Èn signaleren dat het gelukkig ook goed kan gaan.

Religies kwamen en gingen in Andalusië. Op een en dezelfde plek kunnen achtereenvolgens een voor-christelijk heiligdom, een kerk, een moskee, en weer een kerk zijn gebouwd.

Het stugste voorbeeld staat in Córdoba. Daar is na de herovering op de moslims midden in een fraaie moskee met een prachtig woud van pilaren – pats! – een kathedraal neergezet. Alsof iemand midden in de Nachtwacht een eigentijds werkje heeft geschilderd. Zelfs Karel V was geschokt. Hij zou gezegd hebben: ‘Jullie hebben verwoest wat uniek was in de wereld en er iets voor in de plaats gezet wat overal te zien is’. Maar die kathedraal was intussen wel de bevestiging van zijn macht.

Er zijn ook signalen van religieuze harmonie. In hetzelfde Córdoba staat een oude synagoge, niet meer in gebruik, waarvan de Moorse stijl van gebouw en versieringen opvallend is. Elders in de stad staat een vestingtoren die ooit andersgelovigen buiten moest houden. Daar is nu een expositie ingericht rond moslimfilosoof Averroës (1126-1198) en christelijke koning Alfons de Wijze (1221-1284) die beiden de dialoog voorstonden.

Houd moed.

110-271115

NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

2 gedachten over “VERKETTEREN

  1. Het verschijnsel bestond al vòòr Andalusië – lijkt mij. In de tempel van Amon in Luxor in Egypte staat nu een moskee. Onder de moskee ligt een christelijke kerk.
    Ik houd het op ‘Het Heilige’. Als een plek eenmaal heilig is, blijft ze dat. Is dat antropologisch begrijpelijk, te verdedigen?
    Ik zie Het Heilige als een van de kenmerken van Het Religieuze en dat is oermenselijk. Het kan zich overal manifesteren en de vraag wordt dan of die bouwers op de eerste plaats veroveraars zijn die dan een heiligdom bouwen, of ‘missionarissen’ die hun geloof willen opdringen.
    Dan zou je misschien een antwoord op de vraag kunnen bedenken, maar kom daar nu nog maar eens achter. Fascinerend blijft het wel.

  2. Mooie verzuchting André. Social engineering gaat inderdaad gauw over abstracties die heel verschillend in concreto uit kunnen pakken. Was het communisme ook niet zo’n ‘ideaal’? Dialoog, verdieping en blijven zoeken naar wat verbindt helpt meer lijkt mij. Het ‘Platform Levensbeschouwingen en Religies Zeist’ had woensdag een mooie maaltijd in de moskee met ook een Irakees gezin als gast, hij sjiiet (uit het gevolg van Al Maliki), zij soenniet. Leuke open mensen en ondanks nog steeds hangende statusprocedure niet zielig en met veel humor. Knap als je al 1,5 jaar op een kamer leeft met drie kinderen.
    Groeten
    Pieter

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.