RELIGIE METEN

RELIGIE METEN

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meet regelmatig hoe religieus betrokken het Nederlandse volk is. Dit jaar blijken gelovigen voor het eerst in de minderheid. Maar wat en hoe meet men?

Waneer telt iemand als religieus of gelovig? Voor het CBS is dat iedereen die zich rekent tot een religieuze groepering. Maar stel dat je niet bij zo’n groepering hoort en wel soortgelijke overtuigingen koestert als mensen binnen zo’n groepering? Dan tel je bij het CBS dus niet mee als religieus.

Nog iets: de stilzwijgende vooronderstelling van elke enquête is dat alle respondenten de vragen op dezelfde manier begrijpen. Maar zeker in religie-onderzoek is dat niet gegarandeerd. Het gaat om veelduidige woorden en ervaringen: God, geloof, levensbeschouwing, zingeving. De nuances in levensbeschouwelijk denken pak je niet met standaardvragen. Mensen zijn trouwens tegenwoordig eigenwijze eenlingen die per dagdeel en per nummer van de Happinez anders betekenis toekennen.

Bij trendonderzoek krijgt een steekproef uit de bevolking periodiek dezelfde vragen voorgelegd. Het probleem is daarbij dat taal verandert. Mensen begrijpen dezelfde vraag niet meer op dezelfde manier, vooral niet in het snel veranderende betekenisveld van religie en levensbeschouwing. Zelfs de groeperingen waar de CBS-gelovige bij moet horen, veranderen.

Meten is weten?

221-021118

NB In verband met spam worden reacties op deze column in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

2 gedachten over “RELIGIE METEN

  1. Helemaal waar. Maar wat doen we er aan in een land waarin alles gemeten wordt in termen van vergelijk (de ergste storm van dit jaar, de warmste zomer ooit, de koudste dag van dit decennium, de langste file van dit jaar, etc.) en alles, zelfs onderzoek snel moet worden gedaan, in plaats van goed kwalitatief onderzoek met interviews zodat mensen (geen respondenten) kunnen uitleggen in hun eigen woorden en taalgebruik wat ze bedoelen en wat ze belangrijk vinden, in plaats van een standaard vragenlijst in te vullen?

  2. Mij lijkt ook dat onzekerheid ontstaat omdat de begrippen religie, geloof en godsdienst elkaar niet dekken. Het enige dat je kunt meten is het kerkbezoek. En dat dat minder wordt wil ik best geloven. We stonden erbij en we keken ernaar. En hadden het nakijken. Wie ‘we’ is … ?
    Dat persoonlijk geloof daarmee niet weg is lijkt me ook aannemelijk, maar als dat niet wordt gevoed, beleefd, ebt die geloofsbeleving weg, of ze versmalt.
    Thera denkt aan persoonlijke gesprekken, maar of die geschikt zijn voor een enquête? Als je daarmee een trend wil vastleggen, moet je heel veel werk en ‘lastig’ werk doen. Voor een enquête ontkom je niet aan standaardvragen, en persoonlijke antwoorden zullen wel zoveel variëren dat je er weinig mee kunt. Dacht ik.
    Ik houd het erop dat het al met al er niet beter op wordt. En als de kerkleiding (ik denk nu even RK) er geen leer uit trekt, hoeft de laatste niet eens het licht uit te doen. Ik heb er een zwaar hoofd in.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.