OVERZETTEN – God als veerbaas

God is hot. In het afgelopen seizoen in ieder geval in de bijeenkomsten van de oecumenische kring ‘Geloven in deze tijd’, een initiatief van mijn Doopsgezinde Gemeente Zeist. Ter afsluiting van het kringseizoen hield onze predikant, Yko van der Goot, een mooie samenvattende overdenking. Die zette me aan het denken.

Opvallend aan onze kringgesprekken is de variatie aan meningen en verbeeldingen. Een ongeschreven regel is dat ieder recht heeft op een eigen mening en die ongehinderd mag uiten. Dus buitelen voorkeuren over elkaar. De deelnemers laten zien dat het mensdom uiterst creatief is in het betekenis toekennen.

Als dat het uitgangspunt is, verbaast het niet dat God zo’n onbesliste categorie is. Er zijn heel wat keuzes die je kunt maken als het over God of het goddelijke gaat, en alle alternatieven hebben iets plausibels.

  • Persoon, of juist abstractie?
  • Menselijke trekjes, of echt totaal anders?
  • Almachtig, of juist kwetsbaar?
  • Manifesteert zich, of toch niet?
  • De hand in de geschiedenis, of de grote afwezige?
  • Schepper? Na Darwin niet meer. Of toch wel, maar dan op een heel andere manier?
  • Eindvraag: Bestaat God? Tig antwoorden.

Tenzij je denkkader orthodox is, schuilt in de vele mogelijkheden een zekere verlegenheid. Want je zegt alles bij elkaar heel veel, maar per saldo heel weinig. En toch wil je begrijpen wie God is.

De mens is een betekenissenmitrailleur die voortdurend mist. Omdat de mens zo’n slechte schutter is en weinig van betekenis raakt, zou je haast gaan veronderstellen dat er wel zoiets als God moet zijn, als veelbetekenend tegenbeeld van de onbetekenende mens.

Maar dat klinkt veel te functioneel, alsof we iets door hebben als we een verschijnsel, in dit geval God, van een nut hebben voorzien. Er is meer, vanwege die lastige verbeeldingskant. Die biedt veel meer dan nut. Mensen verbeelden zo enthousiast dat ze alle functionele criteria negeren en veel meer bedenken dan strikt genomen aan godsbeeld nodig zou zijn. Zie de bibliotheken die over God zijn volgeschreven. Of kijk naar de grote verscheidenheid op religieus terrein, tussen de wereldreligies, maar ook binnen elk van die vijf godsdiensten.

Die ongebreidelde verbeeldingskant zegt immens veel, maar helaas zonder definitief uitsluitsel. Dat maakt het begrijpelijk dat het bestaan van God ter discussie staat. Als je tenminste van ‘bestaan’ kunt spreken, want past ‘bestaan’ wel bij de geheel eigen categorie die God is?

Die gedachte kan irritatie opleveren of als gemakkelijke uitvlucht worden gezien, maar ook troost bieden. Immers, bij al ons denken kunnen we een perspectief overwegen dat compleet anders is. De troost schuilt dan in de gedachte dat God staat voor iets dat je eigen creativiteit, maar ook je eigen beperkingen, overtreft.

In onze gesprekskring spraken we af dat iedereen iets op zou schrijven over wie of wat God is. Wat hierboven staat, verwoordde ik zo:

GOD

 

‘Over God wil ik zwijgen’,

zei Meister Eckhart.

Goed idee.

Dit was mijn bijdrage.

Dank voor uw aandacht.

Ik heb gezegd.

 

Of toch een PS-je in poëzie?

Want poëzie is tot zwijgen gebracht proza.

Of zelfs dat niet.

‘Ik wist niet dat ik geen gedicht kon schrijven’

schreef Toon Tellegen – in een gedicht.
Ik zoek een compromis dat niet bestaat,

de volmaakte paradox,

voorbij de schijnbaarste tegenstelling.

 

Ik ben passagier op het heen-en-weer-bootje

van zeggen naar ontzeggen,

van verbeelden naar ontbeelden,

van weten naar ontkennen,

van ontkennen naar herkennen,

van hertalen naar overzetten.

 

Met als veerbaas God,

niet hier, niet daar,

voorbij de paradox,

veilig kader om alles heen,

die wij maar niet weten te typeren,

antwoord op onmogelijke vragen,

alles wat wij niet zijn,

maar wel zouden willen zijn.

 

God als wat ons niet lukt,

ons – knappe knoeiers.

 

En dat dan misschien herkennen

in uiterst zeldzame mensen,

hopen tegen beter weten in.

 

99-260615

NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

4 gedachten over “OVERZETTEN – God als veerbaas

  1. Dag André,
    Ik heb met aandacht en plezier je column gelezen, en het volgende kwam meteen in mij naar boven: juist omdat God zo’n onbesliste categorie is zou ik zeggen:
    Persoon, én abstractie
    Menselijke trekjes én totaal anders
    Almachtig én kwetsbaar
    Manifesteert zich én niet
    De hand in de geschiedenis én grote afwezige
    Schepper? Na én voor Darwin
    Bestaat God? ‘God Is’

    Ik zeg dan ook liever:
    Met als veerbaas God

    ‘Alles wat wij zijn en zouden willen zijn’

    en dat herkennen in elkaar

    Vriendelijke groet,
    Juul

  2. Beste André,
    Heel mooi vind ik in dit verband het gedicht van Rainer Maria Rilke ‘ Herfst’ over vallen(de bladeren), aangehaald door Annemiek Schrijver in de NCRV-zomergids, waarvan de laatste regels luiden: Toch is er Eén die al dit vallen oneindig teder in Zijn handen houdt. Hierbij moest ik denken aan mijn jeugdjaren, waarin ik aan het hoofd der lagere school in Oldekerk vroeg wat belangrijker was: het leven nu of hierna. Hij zei: Bert, ik leef nu en als ik later sterf laat ik me vallen en hoop dat God mij opvangt. Ach, het hoeft niet moeilijk te zijn.
    Vriendelijke groet,
    bert tolsma

  3. Als het om “G O D ” gaat, wordt het stil om me heen, maar in die stilte komt Iets naar voren en probeer je te formuleren.
    De wortels voor mijn godsbeeld? Die vraag in “Het Vermoeden” gesteld pakte me. Moest na-denken, kwam tot een “Tegenover”, een ‘heen-en-weer’.
    HijZ is de kaatswand waartegen mijn bal stoot en als de Zijne wordt teruggekaatst: “Vangen! Jouw beweging is Mijn Beweging”. HijZ beweegt mij. Of het klankbord die mijn stem weer laat klinken als Zijn Muziek:”Luister! Je hebt Mijn Stem”. HjjZ beroept mij. Of de spiegel waarin mijn beeld wordt gevormd tot de Zijne: “Zie! Ik ben het”. HijZ beziet mij. Ook kijkt soms de doek van Veronica: “Ik ben het”. Jezus beeldt.
    In die Beweging, die Stem, dat Beeld weet ik me Binnen. Even.
    Hoe weet ik dat G O D het is? Door wat ik het ‘Onze Vader’ waar maak.
    En als dit is gezegd, wordt het weer stil.
    En is het nooit genoeg.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.