NOBSON NEWTOWN – Ga dat zien!

Sorry dat ik hier zo laat mee kom. Nog maar tien dagen! De Britse tekenaar Paul Noble (1963) laat tot 21 september in Museum Boymans zien hoe je met potloden, vellen tekenpapier, en veel vette knipogen een nieuwe stad en een andere samenleving kunt scheppen. Hij speelt een spel met de toeschouwer. En religie en macht komen ook nog langs.

Noble speelt dat er ooit een Nobson Oldtown was, maar als stad was dat een mislukking. Dus laat hij op de puinhopen Nobson Newtown verrijzen. Voor deze nieuwe stad tekent hij allerlei rechthoekige bouwsels. Soms heeft hij genoeg aan een vel van 30 bij 60 centimeter, maar 3 bij 6 meter vult hij even gemakkelijk. Mensen laat hij weg. Wel zie je worm-wolk-drol-achtige figuren.

De museumfolder reikt bij dit spel de serieuze vragen aan: ‘Zijn we waar we menen te zijn? Zien we wat we denken te zien?’. Nee dus. Je weet niet waar je bent terecht gekomen. En je weet niet wat je ziet. Het is één groot cryptogram in beeldtaal.

Dat cryptogram zit deels in de belettering. Noble ontwierp een nieuw lettertype, Nobfont, met driedimensionale hoofdletters. Zijn blokvormige bouwsels geeft hij consequent de vorm van letters. Een enorm bouwwerk laat zich dan met enige moeite lezen als ‘PUBLIC TOILET’.

Noble speelt zijn spel, zoals het hoort, in volle ernst. Hij beweert zich te baseren op een enquête onder de inwoners van Nobson Oldtown. De bewoners waren volgens Noble unaniem in hun antwoorden op die enquête. Alle scores 100%. Conclusie: Nobson Newtown heeft geen stadsbestuur nodig. Dus tekende Noble geen stadhuis.

Uit de enquête bleek ook dat de nieuwe stad eruit moest zien als een buitenwijk. Nobson Newtown heeft dus geen stadscentrum. Of liever, Noble tekent het centrum als een braakliggend terrein.

Veel spel dus, en geen overheidsmacht. Maar krijgt religie in deze stad een plek? Noble beweert dat er prehistorische sporen gevonden zijn van extatische rituele orgieën rond reuzenwormen. En volgens hem interpreteerden de oudste bewoners de stalactieten in de naburige druipsteengrotten als neerslag van Gods tranen. God huilde omdat hij steeds maar weer van Satan verloor. Eén week per jaar trokken die vroegste bewoners naar de grotten, om ritueel met hem mee te huilen, aldus Noble.

Maar gebruikt hij zijn blokletters voor tempels of kerken? Nee. Er is een ‘Kathedraal’, maar die tekent Noble als een ronde puinhoop. Noble’s ‘enquête’ liet zien dat men in de nieuwe stad geen godsdienstige gebouwen wilde – tot groot verdriet van de religieuze leiders. Volgens knipogende Noble noemen antropologen deze ommekeer ‘disestablishmentarionism’.

Hoe dan ook, op de plek van de synagoge, in het centrum van de oude stad, wilde iedereen een winkelcentrum. Inderdaad, consumentisme als nieuwe godsdienst. Noble’s ‘Shopping Mall’ ziet er overigens uit als een moskee, compleet met minaretten op de vier hoeken.

Helemaal geen religie dan? Toch wel. De expositie begint met ‘WELCOME TO NOBSON’. Elke letter van die tekst correspondeert met een dag uit het oudtestamentische scheppingsverhaal. Iedere scheppingsdag komt twee keer aan de beurt. De L staat dan bijvoorbeeld voor ‘Light’: ‘Er zij licht’.

In den beginne was dus taal. Met zijn lettergebouwen maakt Noble woorden tot beelden. Volgens hem zagen de vroegste bewoners de rotsen in de streek als fossiele resten van Gods hersenen. Uit de steengroeve haalt hij nu het bouwmateriaal voor zijn gebouwen. Scheppen is verwoorden en verbeelden uit goddelijke rotsblokken.

Nog een godsdienstig Noble-grapje. Hij tekende twee omheinde rechthoekige ruimtes. Eentje waar je zo in kunt lopen, met open hekwerk, en dat noemde hij ‘Hel’. De andere is geheel ommuurd. Geen poort te bekennen. Noble noemde die ‘Hemel’.

Nobson Newtown is een feest voor het oog, een kermis van de betekenisgeving. Over tien dagen sluit die speeltuin. Ga er snel heen!

61-120914
NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.