KEUZEVRIJHEID

Er loopt een lijntje van de Reformatie naar het individualisme. De vrije geloofskeuze die Luther bepleitte, bood de enkeling flink meer speelruimte. Allerlei machten die de vrijheid beperkten, werden nadrukkelijker gecontroleerd. Mede dankzij Luther wordt een kleine potentaat in alledaagse taal een ‘pausje’ genoemd.

Recent rijst de vraag of we niet te ver zijn doorgeschoten. Individualisering heeft een negatieve bijklank gekregen. Ze zou de samenleving tot ‘los zand’ maken. Keuzevrijheid OK, maar hoe gebruik je die verstandig?

Voor de kerken heeft die vraag iets pijnlijks. De mensen die in de afgelopen eeuw de kerk vaarwel hebben gezegd, maakten gebruik van hun individuele vrijheid. Het is nogal ironisch dat de Reformatie heeft bijgedragen aan de uiteindelijke leegloop van de kerken die er uit voortkwamen.

De vrije keuze maakte ook school buiten de godsdienst. Ons democratische bestel bestaat dankzij keuzevrijheid. Maar die vrijheid laat ook ondemocratische partijen toe. Er is regelmatig aanleiding om over normen voor de vrijheid van meningsuiting te discussiëren.

Eigenlijk hebben we na vijf eeuwen nog geen goed kader voor de keuzevrijheid. We verkeren nog altijd in een tussentijd. Oude kaders, zoals de zuilen, zijn broos geworden en de nieuwe, zoals de massamedia, zijn vaak hype-achtig en nauwelijks te controleren. Keuzevrijheid is voor veel mensen consumptievrijheid geworden – als ze zich dat kunnen permitteren.

Uiteindelijk is de voornaamste vraag welke waarden de geïndividualiseerde samenleving zouden moeten onderbouwen. Daarover wordt te weinig nagedacht.

Keuzevrijheid van wie? Vrij waarvan? Vrij waartoe?

183-031117

NB De eerstvolgende druppelcolumn staat gepland voor 17.11.17.

NB In verband met spam worden reacties op deze column in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

Eén gedachte over “KEUZEVRIJHEID

  1. Zonder keuzevrijheid, vrije meningsuiting, vrije wil, is het tweebenig, hoofddragend wezen geen mens. Hem/haar dat ontzeggen, onmogelijk te maken is onrecht, a-humaan. Maar stuurmanskunst, balans zoeken is net zo goed typerend. Juist als het daarom gaat, blijkt haar/zijn mens zijn.
    Dacht ik zo.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.