HUMANISTISCHE LEDENWERVING – Een gratis advies

Zo ongeveer eens per kwartaal maakt het Humanistisch Verbond (HV) een weekje reclame op de radio. Dat gebeurt op een geestige, speelse maar ook wel rechtstreekse manier. Eerder was er de waarschuwing dat je moet uitkijken ‘niet aan de goden overgeleverd’ te worden. En nu gaat het om BN-ers die de volgende geloofsbelijdenis afgeven: ‘ik geloof in het leven vóór de dood’. Voor 5 euro per maand mag je je identificeren met die boodschap.

Ik moet wel grinniken om die slogan, al is de lol er na de derde keer wel af. Ik zou verder de gelovigen niet de kost willen geven die ook geloven in het leven voor de dood. Maar tegelijk denk ik mee: ‘PR-crew van het HV, jullie pakken dat helemaal verkeerd aan! Hebben jullie wel goed naar de zingevingmarkt gekeken?’.

Wat de levensbeschouwing betreft kun je de Nederlandse bevolking ruwweg indelen in drie typen. Een minderheid van ongeveer 20 % gaat minstens één maal per maand naar een ritueel in een gebouw van een gevestigde religie. Dat percentage daalt. Aan het andere uiterste vind je al decennia zo’n 15 % atheïsten. Humanisten worden gerekend tot dat smaldeel. Daar tussenin houd je dan een meerderheid van 65 % gelovigen over die geen deuk in de kerkbank zitten, maar zich ook niet atheïst zouden noemen. Voor een deel gaat het om slapend geloof dat ontwaakt als het leven ingewikkeld wordt. Deze meerderheid vertoont een grote variatie aan levensbeschouwelijke opinies. Christelijke noties en praktijken zijn nog steeds goed vertegenwoordigd in haar repertoire, van kaarsjes branden tot een schietgebedje. Gezien de verkoop van Boeddhabeelden bij de Blokker zijn er intussen ook andere ideeën en rituelen die aanspreken.

Waarom en hoe kan die HV-campagne veel beter? Men probeert de score van 15% te vergroten door atheïstische ideeën in de etalage te zetten. Maar men kan zich veel beter richten tot die 65%. Dat vergt wel dat bij het HV even doorgepraat wordt over de aard van zingeving en de rol van onbewezen vooronderstellingen. Dat zal vast geen moeite kosten, want zingeving is de core mission. Wat wel moeite zal kosten is om uit de loopgraven te klimmen. Het favoriete denkschema zou niet de digitale keuze van ‘dit tegenover dat’ moeten zijn, maar het royale en loyale ‘èn dit èn dat èn zus èn zo’. Het HV zou eindelijk zo radicaal moeten seculariseren dat het niet langer het denken in ‘wij tegen zij’ van de meeste kerken kopieert, maar naar een nieuw soort wij streeft. Kijk niet langer in de achteruitkijkspiegel van de laatste twee eeuwen, maar kijk vooruit naar de nieuwe eeuw en haar problemen.

De agenda van het HV is veel te lang gedicteerd door de tegenstelling met de godsdienst. En dus door de vragen of God bestaat en of er leven na de dood is. De positivistische school in de wetenschap heeft de laatste twee eeuwen met kracht de boodschap verkondigd dat alleen bestaat wat wetenschappelijk aan te tonen is. De reclamecampagnes sluiten daar tot nu toe keurig bij aan. Maar is dat wel de meest urgente probleemstelling?

Een betere vraag is vanuit welke vooronderstellingen de wereld het beste humaner gemaakt kan worden. We weten intussen dat alle kennis leunt op onbewezen vooronderstellingen. Dat geldt ook voor humanisme en atheïsme, en zelfs voor de wetenschap. Er zijn allang andere wetenschapsopvattingen dan alleen die positivistische. Tijd dus om het achterhoedegevecht te staken. Check je vooronderstellingen en ontdek de overeenkomsten met veel gelovigen uit het cohort van die 65 %. Kapitaliseer bovendien op de staat van dienst van het HV in het gezamenlijk oplossen van de huidige wereldwijde problemen. Armoede, geweld en duurzaamheid schreeuwen om oplossing, en vooral ook het leren leven met en ondanks verschillen.

Als je wilt bijdragen aan het laatste probleem en een nieuw wij wilt promoten, kun je beter stoppen met het reanimeren van belegen contrasten. De op zich relevante vragen wat goddelijk is, en of er leven is na de dood blijven sowieso, maar maak er niet je homepage van. Vecht niet langer tegen die slinkende 20 %, zeg vooral iets relevants tegen die 65 %! Er is genoeg talent in het HV om daar iets speels voor te bedenken. Wat dachten jullie – om maar eens een onbewezen vooronderstelling te noemen – van ‘Ik geloof in de menselijkheid van de mensheid. Jij ook? Voor slechts 5 euro per maand word je al lid van enz.’?

08-230913

NB reacties op columns worden in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.