GOD IS GEKOLONISEERD – Wie bevrijdt haar?

Zo lang religie bestaat, wordt God gekoloniseerd. Rare uitdrukking en manke vergelijking natuurlijk. Maar toch even over doordenken. Wat typeert kolonialisme? En hoe slaat dat dan op religies en hun God of goden? Verrassende overeenkomsten!

Een lijstje kenmerken van kolonialisme:

  • Bezetting: Een land, meestal Europees, bezet gewapenderhand een gebied in een ander continent.
  • Numeriek: Hoewel in de minderheid, zijn de kolonisatoren in staat om een meerderheid te overheersen.
  • Ongelijkheid: De kolonisator ziet zichzelf als superieur, op alle terreinen.
  • Rechtvaardiging: Zijn vermeende roeping om te beschaven en te beschermen legitimeert de aanwezigheid van de kolonisator in het ‘protectoraat’.
  • Man-vrouwverhoudingen: Mannen vormen de koloniale macht. Vermenging met de lokale bevolking komt voor, soms ook juist niet. Later vestigen zich gezinnen, mogelijk blijvend.
  • Politiek: Het plaatselijke politieke systeem wordt ondergeschikt gemaakt aan het koloniale nationalistische De belangrijkste beslissingen worden in het zogeheten moederland genomen.
  • Economisch: Bezetten is bezitten, dus wordt de kolonie bron van grondstoffen voor de opkomende industrie in het moederland. Het gebied dient de economie van de koloniale macht.
  • Arbeid: Gekoloniseerde mensen worden als goedkope arbeidskrachten ingezet en verplaatst. Slavernij is voor de kolonisator de goedkoopste vorm van arbeid. Afschaffing van de slavernij verandert de arbeidsverhoudingen niet structureel.
  • Religie: In de kolonie worden mensen bekeerd tot de godsdienst van de kolonisator.

Als je dit allemaal op een rijtje zet, vraag je je af hoe het moreel mogelijk is geweest dat koloniale verhoudingen eeuwenlang normaal werden gevonden. Nota bene in een tijd dat Europa een hoge dunk van zichzelf had en nog onverkort christelijk was. Is dat zo kort geleden gebeurd? Absurd, denk je dan.

Maar nu: Wordt God gekoloniseerd? De slimme lezer heeft vast al redenen bedacht waarom je dat niet zo kunt zeggen. De onderliggende positie van de gekoloniseerde lijkt niet weggelegd voor de almachtige God. Veeleer is het de mens die afhankelijk is. Verder klopt de vergelijking niet, omdat God niet beschaafd of onderwezen hoeft te worden. We hoeven haar evenmin te bekeren. En zo is er meer.

Dus maar niet? Toch nog even het lijstje langslopen.

  • Bezetting: Zodra een religie exclusief wordt, claimt ze God en palmt haar in. Elke religie een eigen versie.
  • Numeriek: Hoewel minderheid binnen de mensheid, gedragen volgelingen van een wereldreligie zich vaak als superieure meerderheid, hét volk van God.
  • Ongelijkheid: Gods almacht lijkt dominant, maar op een subtiele manier eigenen religieuze leiders zich vaak haar macht toe. Dat voedt hun superioriteitsgevoel.
  • Rechtvaardiging: Religieuze leiders – en hun theologische staven – vinden nogal eens dat God door hen beschermd moet worden. Kerk en kalifaat verworden dan tot protectoraat. Ter verdediging van ieders unieke gekoloniseerde God voeren groeperingen heilige oorlogen met elkaar, soms met militaire middelen. Hun exclusieve God sluit immers uit.
  • Man-vrouwverhoudingen: Gods bezetters zijn vooral mannen.
  • Politiek: Het menselijk machtssysteem wordt geprojecteerd op God. Die wordt dan bijvoorbeeld een koning of heer die beschermt èn straft, ongeveer zoals religieuze leiders dat doen. God als president ontbreekt voorlopig nog in het vocabulaire. Religionalisme is de godsdienstige variant van nationalisme. God wordt gemakkelijk ondergeschikt gemaakt aan eigenbelang.
  • Economisch: God als kolonie is een gratis bron van hulpmiddelen. Zij werkt exclusief voor de behoeften van Ons Soort Gelovigen.
  • Arbeid: Soms wordt God tot slavinnetje van gelovigen.
  • Religie: God wordt bekeerd, geconverteerd. Zij mag genadiglijk meedoen.

Nogal wat gelovigen spelen ‘Kolonisten van Catan’ en willen winnen. Ze spelen hun spel zo serieus dat ze niet door hebben wat ze God aandoen. Dat is net zo absurd als het kolonialisme. Logisch dat atheïsten met deze God al hun onafhankelijkheidsoorlog hebben gevoerd. Nu de religies nog. Welke bevrijdingstheoloog start een onafhankelijkheidsbeweging om God terug te halen uit de koloniale ballingschap?

72-281114

NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.