COSÌ FAN TUTTE

Hoe spelbewust zijn we eigenlijk? Die vraag kwam bij mij op toen ik de Mozart-opera ‘Così fan tutte’ zag, in de versie van de Nationale Reisopera. Met die voorstelling is iets bijzonders.

Normaal gesproken speel je als toeschouwer het spel mee dat wordt opgevoerd. Je vergeet dat je in een zaal zit en leeft mee met wat je op het toneel ziet gebeuren. Zelfs het feit dat normaal gesproken niemand zingend praat, is dan geen bezwaar.

Maar de regisseur van deze voorstelling, Xander Straat, maakt het spel expliciet. In het programmaboekje verklaart hij zich een aanhanger van Bertolt Brecht. Diens boodschap aan de toeschouwer was: ‘U zit naar een opvoering te kijken, vergeet dat niet!’.

Straat laat bijvoorbeeld op een gegeven moment de decors een meter of twee optrekken. De kale achtermuur van het toneel wordt zichtbaar en het gedoe achter het decor. Weg illusie! Het werkt deels ontluisterend, maar je wordt er wel spelbewust van.

Ik dacht: Kun je ook op de Brecht-manier geloven? De meeste gelovigen, religieus of atheïstisch, zijn zich niet bewust van de spelkant van hun levensbeschouwing. Daarin lijken ze op de doorsnee bezoeker van een traditioneel geregisseerde opera. Ze nemen de geboden versie van de werkelijkheid serieus en gaan erin op.

Levensbeschouwing zie ik echter als een met ernst gespeeld zingevingspel. Ik wil gelovigen spelbewuster maken, omdat ik denk dat levensbeschouwingen daar toleranter van worden. Dat is geen gemakkelijke boodschap, want het zijn ingrijpende levensvragen waar mensen mee zitten. Antwoorden nemen ze doorgaans volstrekt serieus. Niks spel.

Om de spelkant te laten zien, trek ik graag de decors van het levensbeschouwelijke stuk een paar meter omhoog. Ik laat het gedoe achter het decor zien, de praktijk van betekenisgeving en machtsvorming.

Zo verheldert opera de levensbeschouwing: così fan tutte – zo doen/spelen wij allemaal!

123-110316

NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.