BOEKHANDEL JACQUES BAAS – Vrijplaats voor zingeving

Afgelopen dinsdagavond mocht ik mijn nieuwe boek ‘GOD 3.0’ presenteren. Dat gebeurde bij Boekhandel Jacques Baas, in mijn woonplaats Driebergen. Er was aangenaam veel belangstelling, ook van buiten Driebergen, en niet alleen uit mijn eigen kennissenkring. In de discussie na mijn inleiding kwamen we met elkaar tot de verrassende ontdekking dat een boekhandel een nieuwe plaats voor zingeving en bezinning is.

Heel lang hebben kerken het monopolie gehad als plek waar levensvragen aan de orde kwamen. Meestal werden de gezaghebbende antwoorden bijgeleverd, zoals in de catechismus. De samenleving had in die tijd een even vanzelfsprekende organisatie. De kerken en kloosters waren het adres voor diepere zinvragen: leven en dood, goed en kwaad, zin en onzin. Dat werkte.

Toen de verscheidenheid in de Nederlandse samenleving groeide, was de verzuiling een inventieve manier om de leverantie van zin voort te zetten. Nieuw, maar nog steeds met een duidelijke rolverdeling. De kerken bleven de voornaamste leveranciers. Omroepen, onderwijs, zorginstellingen, uitgeverijen en ook boekhandels dienden per zuil als filialen.

Ongeveer een halve eeuw geleden begon deze inrichting van de samenleving te kraken en te scheuren. Mensen bedongen meer vrijheid om hun eigen weg te gaan, ook als het ging om antwoorden op levensvragen. Het recht om zelf te kiezen werd belangrijk. Het grote wantrouwen tegen de instituties begon, ook tegen de kerken. Mensen verlieten grommend of stilzwijgend het kerkelijke pand. Massamedia en boeken droegen nieuwe versies en repertoires voor de zingeving aan, met heel andere antwoorden dan die van de kerken. De keuzeruimte nam flink toe. Ontzuiling was een feit.

Gisteren was ik bij een bijeenkomst waar met beoogde auteurs een plan voor een nieuw boek werd besproken. De initiatiefnemers vroegen zich af hoe het nu verder moet met de christelijke traditie. In ons gesprek was aanvankelijk de teneur om terrein terug te winnen. Herzuiling? Tot we ontdekten dat we daar als generatie van 60-plussers bij elkaar zaten. Bijna allemaal konden we aan onze eigen kinderen en kleinkinderen illustreren wat er onherroepelijk veranderd is op het terrein van zingeving. Gaandeweg keerde de vraag ‘wat hebben wij onze kinderen nog te vertellen?’ om in ‘wat hebben onze kinderen ons te zeggen?’. Het wordt een luisterboek.

Mijn ervaring van gisteren spoorde met die van eerder in de week bij boekhandel Baas. Boeken zijn van ouds een belangrijke bron van informatie over zingevingvragen. Er zijn succesauteurs, die met nieuwe en soms ook heel oude antwoorden komen. Auteurs als Paulo Coelho, Anselm Grün, Eckhart Tolle of, van eigen bodem, Hans Stolp dragen substantieel bij aan de zingeving. Èn aan het voortbestaan van de boekhandel.

De betere boekhandelaren, zoals eigenaren Petra en Lars van Boekhandel Jacques Baas, organiseren in hun winkel bijeenkomsten rond nieuwe boeken, onder andere over zingevingsvragen. Ze geven auteurs de ruimte om hun verhaal te doen en met lezers in gesprek te gaan.

Pikant: Vanuit deze Driebergse boekhandel heb je uitzicht op de Grote Kerk, van de plaatselijke Protestantse Kerk. Ook daar wordt aan zingeving gedaan, inbegrepen nieuwe vragen. Maar de drempel is hoog voor niet-kerkgangers. Die komen wel naar de boekhandel voor een avond over ‘God 3.0’ en benutten de geboden gespreksruimte. Zo is in onze tijd de boekhandel een nieuwe vrijplaats voor zingevingsvragen geworden, buiten de institutie kerk. Zelfs kerkgangers komen er.

Nog pikanter: Een paar jaar geleden suggereerde ik in een beleidscommissie van de plaatselijke Protestantse Kerk om in de winkelstraat waar ook Jacques Baas zit, een ‘zingevingwinkel’ te openen. De diaconie bezit een aantal panden in die straat, dus dat zou geen probleem hoeven te zijn. Iedereen zou moeten kunnen binnenlopen en bij een kopje koffie of thee in gesprek gaan. Helaas, het idee sneuvelde al snel.

Maar ziedaar: Binnenkort kan bij Baas de hele dag bij een kopje koffie doorgepraat worden in het nieuwe boekhandelscafé ‘Bij Jacques’. Als goede ondernemers begrijpen Petra en Lars de veranderende tijden. Dat nieuwe boek, waar we deze week de plannen voor maakten, ligt volgend jaar gegarandeerd in hun winkel. Dan kunnen de generaties ‘Bij Jacques’ in gesprek gaan.

21-151113

NB reacties op columns worden in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

Eén gedachte over “BOEKHANDEL JACQUES BAAS – Vrijplaats voor zingeving

  1. Wat een hoopvolle gedachte dat de boekhandel de plaats kan worden waar zingevingsvragen aan de orde kunnen komen en mensen met elkaar in gesprek kunnen gaan. De tijd zal leren of de kerken hun plaats kunnen behouden als plaats waar zingevingsvragen aan de orde kunnen komen. Naar mijn idee zullen ze dan wel wat opener moeten worden voor andere meningen om aantrekkelijk te blijven voor onze generatie en volgende.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.