Sinterklaas en Zwarte Piet zijn in het land. Het spel van de betekenisgeving is weer begonnen. De laatste jaren verloopt het nogal grimmig. Maar zo zijn mensen, ze kunnen niet anders dan verwoed spelen met betekenissen. En elkaars gedrag beïnvloeden.
De Sint en zijn knecht waren natuurlijk altijd al aanleiding tot het spelen met interpretaties. De kinderversie werd zo rond het achtste levensjaar ingeruild voor de volwassen lezing. En komt Sint nou uit Spanje, of toch uit Turkije? Nee hoor, hij is een gekerstende Wodan!
Maar ongemerkt veranderde de context voor het feest en daarmee zijn betekenis. De industrialisering en het kolonialisme verbouwden de wereld. Migratiestromen kwamen op gang, vrijwillige maar ook onvrijwillige, want de wereld werd asymmetrisch ingericht. Grenzen werden geperforeerd. De wereld werd één plek.
Owee! Dat maakte het betekenisspel stukken ingewikkelder. Alle culturen, religies en ideologieën brachten hun eigen spelregels en repertoires in. De verbouwde wereld gaf aanleiding tot tegenstrijdige duiding, inbegrepen de kleuren zwart en wit.
En nu voelen de pro-zwartepieters zich onteigend en de contra-zwartepieters zich miskend.
Het kind bedenkt intussen al zijn eigen etikettering. Die roetveeg-Piet is een luie Piet want die is te weinig met zijn pakjes door de schoorsteen gegaan…
223-231118
NB In verband met spam worden reacties op deze column in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.
André, bedankt voor het raam waarin je ons zwartepieten plaatst. Je geeft ons een overzichtelijk beeld als een Sinterklaasavond à la Jan Steen. Het is te hopen dat we met niet teveel kleerscheuren zullen ontwaken uit deze ‘feestavond’.
Piet Zonneveld