STILTECOUPÉ – Moeizame dilemma’s

Een reisje in de stiltecoupé brengt me tot een confrontatie met mijzelf. Ga ik bij mijzelf te biecht, blijk ik een vat vol tegenstrijdige neigingen te zijn! De stiltecoupé confronteert mij ook nog eens met mijn voorkeurthema’s: macht, spel, religie. In verwarring blijf ik achter…

Na enkele vervelende ervaringen met stiltecoupés was ik tot de conclusie gekomen dat ik die delen van de trein vooral moest mijden. Als het er niet stil was, werd me het dilemma opgedrongen of ik dat maar zo zou laten of er iets van zeggen. Alleen al die puzzel zorgde voor een onplezierige reis, helemaal als ik de knoop niet wist door te hakken. Dus kies ik altijd een gewone coupé – waar het soms stiller is dan in een stiltecoupé.

Deze week waren we in een stiltecoupé gaan zitten voordat we het zelf in de gaten hadden. We besloten toch maar te blijven zitten en pakten onze lectuur. Na ons kwamen twee reizigers binnen die in gesprek waren èn bleven. Het oude dilemma! Ik stond al voordat ik echt iets had overwogen. Op zachte toon – aan het type coupé aangepast – wees ik deze medereizigers erop dat ze in een stiltecoupé zaten en dat ze, als ze met elkaar wilden praten, ergens anders moesten gaan zitten. Dat accepteerden ze. Ze bleven zitten en het werd stil.

Ik pakte mijn lectuur weer, maar zat toch niet lekker, want wil ik echt de rol van dienstklopper spelen? Bovendien kreeg ik prompt een stevige hoestbui, waardoor het me niet verbaasd zou hebben als een van de mensen die ik had aangesproken me tot stilte zou hebben gemaand. We hadden trouwens nog twee stations te gaan voordat we deze trein weer zouden verlaten, en ik zag de bui al hangen als nieuwe passagiers de stilte zouden verbreken. Voor die twee die ik eerder had aangesproken moest ik dan consequent zijn. Volgend station, ja hoor, nieuwe praters. Deze reizigers vertrokken na mijn toespraakje, op zoek naar een andere zitplaats.

Hoewel mijn lectuur boeiend genoeg was, bleef ik toch doorzeuren met mezelf. Waarvoor neem ik eigenlijk verantwoordelijkheid? Waarom moet ik NS-regels handhaven? Er zijn conducteurs die het gepraat in de stiltecoupé gewoon negeren. Moet ik dan doen wat zij nalaten? Als ik in een gewone coupé zit, lees ik toch ook door, ondanks het omgevingsgeluid? Waarom zou ik dat dan nu niet doen?

Ik zeurde nog even door met mezelf en vroeg me af, uit pure beroepsdeformatie, of dit gedoe iets zegt over de samenleving. Is het normaal geworden om af te wijken van regels? Ik fiets nota bene zelf door een rood licht als me dat veilig lijkt! Gelden regels pas als iemand ze handhaaft? Heeft het iets met individualisme en toegenomen keuzevrijheid te maken dat mensen zich afwijkend gedrag veroorloven? Of zijn mensen bang voor stilte, omdat er altijd en overal geluid is in onze samenleving?

Ik bedacht, al zelf-zeurend, dat ik graag over macht schrijf, het beïnvloeden van het gedrag van anderen. Wie praat in een stiltecoupé oefent net zo goed macht uit, als dat ik dat doe als ik er wat van zeg. Wil ik macht uitoefenen? En spel dan, het vermogen tegelijk met twee ordeningen van de werkelijkheid om te gaan? Als ik praters aanspreek, leg ik één ordening op! Ik speel het niet eens meelevend door me in de ordening van de ander te verplaatsen, zo van ‘Vervelend, want jullie zijn net zo leuk in gesprek, maar…’. Zelfs een knipoog of kwinkslag kan er niet af.

En religie? Zit ik de stilte soms te bevorderen omdat ik die in religies zo heilzaam vind? Is, diep in mij, de stiltecoupé de metafoor van de ideale religie? Op je levensreis moet niemand door je eigen gedachten en ervaringen heen praten. Alle gepraat stoort en is feitelijk machtsmisbruik. Maar ja, soms hoor je mooie dingen, gesproken, gezongen, of gedicht. Dus nee, dat beeld is ook niet perfect.

Zo zat ik me te verstrikken in tegenstrijdigheden. Maar op één punt was ik het met mezelf eens. Ik dacht: Nu lijk ik eindelijk op de mens die ik zelf beschrijf, een overactieve maar weinig effectieve betekenisgever. Ik kan maar beter mijn mond houden. Nu ja, een weekje dan.

43-180414

NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.

Eén gedachte over “STILTECOUPÉ – Moeizame dilemma’s

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.