Onze Doopsgezinde Gemeente heeft aanleiding om de kas te spekken en houdt op een zaterdag in oktober een boekenmarkt. Ik help mee bij de organisatie en dat bepaalt me bij het lot van het tweedehands boek. Gevoelens van betrekkelijkheid en eindigheid dienen zich aan.

Voor deze boekenmarkt ben ook ik de boekenkast langsgelopen. Statistisch gesproken zit ik in het laatste kwart van mijn leven. Het kiezen van de op te ruimen boeken confronteert me met mijn eigen eindigheid èn die van mijn boeken. Boeken sterven weliswaar niet, maar zal het boek dat ik belangrijk vind dezelfde waarde hebben voor mijn kinderen en kleinkinderen?

Het is bovendien enigszins onthutsend te ontdekken dat nogal wat boeken geduldig op eerste lezing staan te wachten. Sommige hebben intussen hun charme verloren, maar andere lonken nog steeds. Ik merk dat ik mijn tijdsbesteding opnieuw moet doordenken.

Terwijl ik uitzoek wat weg kan, bedenk ik dat boeken een zeer bevoorrechte categorie drukwerk vormen. Een krant of weekblad degradeer ik binnen een week tot oud papier, maar boeken bewaar ik tot in lengte van jaren. Daar schaf ik zelfs speciale meubels voor aan. Zonder die hoge status zou er geen boekenmarkt zijn.

De boeken die ik niet langer wil huisvesten, troost ik met de genade van de Doperse boekenmarkt. Daar ontmoeten ze hun lotgenoten. Binnen een dag is onze kerkzaal omgetoverd in een professioneel ogende boekenmarkt. Keurig gesorteerd op categorie en auteursnaam wacht zo’n vijftig strekkende meter aan boeken op kopers.

Belangstellenden die de eerste keus willen hebben, verdringen zich die zaterdag al vroeg voor de kerkdeuren. Er zijn wat opkopers bij, die zich bij binnenkomst – gretig maar beheerst – naar de hoek met de kunstboeken spoeden. Daar zit kennelijk de voornaamste handel in.

Dat geldt duidelijk niet voor de tafel met theologie en filosofie die ik onder mijn hoede heb. Het blijft er erg rustig. Toch liggen er boeken bij die wat mij betreft tijdloos zijn. Maar veel andere hebben duidelijk hun beste tijd gehad. ‘Wie schrijft, die blijft’, zeggen ze, en ‘schrift grift, gepraat vergaat’. Daar veer ik als boekenschrijver van op, maar een tweedehandsmarkt stemt toch ook wel deemoedig. Zelfs bestsellers veranderen er in badsellers. Liggen er meer exemplaren van hetzelfde boek, dan weet je al hoe laat het is.

Mijn afdelinkje zet me trouwens aan het denken over wat er in ons land met kerk en theologie is gebeurd. Theologische boeken die 20, 30 jaar geleden spraakmakend waren, liggen bij sluitingstijd nog steeds in dit vergeethoekje, berustend in hun lot. Inspiratie is tijdgebonden, ook al gaat het over de eeuwigheid. Theologen maken nu minder spraak. Hun lezerskring is net zo vergrijsd als de gemiddelde kerkganger.

Op de andere tafels loopt het beter. In totaal wordt die dag voor ruim € 750 verkocht. Toch schat ik dat zo’n 80 % van de uitgestalde boeken geen koper heeft ontmoet. Naar het restant wil geen handelaar in tweedehands boeken komen kijken, want deze toch al magere melk is na zo’n zaterdag volledig afgeroomd. In ons geval krijgt het restant nog een herkansing in de kringloopwinkel. Maar uiteindelijk zal wat resteert oud papier worden, 5 euro per 100 kilo.

Na sluitingstijd onderstreept de ontmanteling van de boekenmarkt de gang van bedrukt papier. Terwijl we een dag nodig hadden om onze waar zorgvuldig uit te stallen, kieperen we wat overblijft in no time in de dozen. Binnen een uurtje is de kerkzaal klaar voor de kerkdienst op zondagmorgen.

Weemoed en deemoed dus. Om mezelf op te vrolijken red ik drie begeerlijke boeken van de neergang. Maar waarschijnlijk zijn ze slechts bij mij te gast – tot de volgende boekenmarkt…

67-241014

NB In verband met spam worden reacties op columns in eerste instantie alleen door André Droogers gezien.